De “Laatste Mijl” of “De Laatsten worden door de Honden gebeten”?

Met een vurig bericht op LinkedIn heeft Felix Dossmann, oprichter en CEO van het voorbeeld-startup voor de Laatste Mijl, de Grünfuchs GmbH uit Göttingen, het faillissement van zijn bedrijf verklaard. Dit is niet per se het einde van de innovatieve stadslogistiek, de operatie gaat normaal door, maar het heeft al voor veel opschudding in de sector gezorgd. Juist de Grünfuchs, zou men geneigd zijn te zeggen. De kernvraag van dit faillissement is: Is het mogelijk om alleen met de “Laatste Mijl” geld te verdienen?

Van: Andreas Müller

(Basel/Göttingen) Nadat dit jaar de beurzen en congressen weer volledig en zonder beperkingen zijn begonnen, had men het gevoel dat de “Groene Vos” overal aanwezig was. Bijna geen beurs, congres of evenement waar Felix Dossmann niet met zijn groene pluche vos op zijn schouders rondliep en op het podium over zijn startup Grünfuchs vertelde. In plaats van witte muizen, zag men in de logistiek alleen nog maar groene vossen. De rustige stad Göttingen in de Nedersaksische provincie werd het middelpunt voor goed uitgevoerde logistiek op de “Laatste Mijl”. Voor de vele prijzen op het gebied van duurzaamheid in de logistiek heeft het bedrijf bijna geen vrije plekken meer in zijn vitrines.

En nu het schokkende nieuws: Juist dit voorbeeldbedrijf voor de “Laatste Mijl” zou failliet zijn? Terwijl het bedrijf tot nu toe uiterst innovatief was. Met een medeontwikkelde microsorteerinstallatie voor pakketten kan men bijvoorbeeld ook op de kleinste ruimte pakketten volledig automatisch sorteren. En onlangs maakte Dossmann de uitbreiding van zijn bedrijf naar de regio Keulen bekend.

Kan men alleen met de “Laatste Mijl” geld verdienen?

Was dit alles slechts een show of toont deze zaak aan dat het moeilijk of zelfs onmogelijk is om op de “Laatste Mijl” voldoende geld te verdienen? In zijn bericht op LinkedIn verwijst Dossmann naar ontbrekende investeerders. Maar of men nu investeerders of voldoende klanten vindt. Beide zou natuurlijk ideaal zijn, maar alleen met de laatsten kan men op lange termijn geld verdienen en zij moeten ook bereid zijn om voor de aangeboden dienst een redelijke prijs te betalen.

Maar hier ligt precies het probleem in dit segment van de logistiek. “De Laatsten worden door de Honden gebeten” is een spreekwoord en dat kan in zekere zin ook op de “Laatste Mijl” van de logistiek worden toegepast. Bij een pakket van A naar B bedraagt het aandeel van de “Laatste Mijl” ongeveer vijf procent (geschat). Bij een veronderstelde pakketprijs van gemiddeld vijf euro blijven er voor het laatste deel van de levering nog maar 25 cent over. Natuurlijk kan dit niet zo worden berekend, maar het laat toch duidelijk zien waar het probleem ligt. En zelfs als er voor de “Laatste Mijl” een euro overblijft, dekt dat nooit de kosten.

De grote pakketdiensten in Duitsland hebben strak georganiseerde systemen, waarin ook de levering naar de binnensteden is meegenomen. Geld verdienen kan alleen met enorme hoeveelheden en een hoge mate van automatisering van alle processen. Afwijken daarvan kost extra geld en wordt alleen gedaan als de dienstverlener pilotprojecten in de stadslogistiek uitvoert.

Een ander werkgebied voor stadslogistiek is de levering voor lokale bedrijven, bijvoorbeeld voor apotheken of voor de detailhandel. Zo luidt ook een slogan van Grünfuchs: “duurzaam.lokaal.slim” of een andere, nog beeldender: “lokaal gekocht - lokaal geleverd”. Maar ook hier zijn de noodzakelijke marges moeilijk te bereiken. Wie betaalt er nu tien euro verzendkosten voor een doosje aspirine ter waarde van vijf euro? Echter, bij de voedselbezorgingen is de verhouding vergelijkbaar. Of er daar echt geld mee wordt verdiend, weet men niet precies, want ook dit gebied van de stadslogistiek is al meerdere keren flink door elkaar geschud. De lokale bedrijven nemen doorgaans de kosten voor de levering voor hun rekening, maar willen de prijs voor de dienst begrijpelijkerwijs zo laag mogelijk houden.

Zo kent men hem: Felix Dossmann met zijn pluche Grünfuchs onderweg op beurzen en evenementen

Leveringswagen of bakfiets in de stad?

Om in de stad de “Laatste Mijl” met bakfietsen te dekken, is vooral bij de pakketdiensten een aanpassing van de processen nodig. Wat voorheen met een leveringswagen vanuit een regionaal HUB werd gedekt, vereist nu eerst een of meerdere zogenaamde mini-HUBs in de stad. Dit kunnen bijvoorbeeld containers op parkeerplaatsen of eventueel ook boxgarages, enz. zijn. Van daaruit zijn er dan meerdere cargobikes nodig voor deze hoeveelheid of een bakfiets maakt meerdere ritten.

Ook al lijkt het op het eerste gezicht dat dit hogere kosten met zich meebrengt, er zijn zeker ook voordelen die voor de bakfiets pleiten. Deze is wendbaarder, kan files vermijden en biedt ook bij de werving van personeel meer ruimte, omdat voor het besturen van een bakfiets geen rijbewijs nodig is.

De MDR heeft dit duidelijk geïllustreerd aan de hand van een voorbeeld in Magdeburg, de hoofdstad van Saksen-Anhalt. Ook dit rapport laat duidelijk zien dat degene die de zending van A naar B beheert, in het voordeel is en dus controle heeft over de gehele processen. De overdracht aan een onafhankelijke bezorger brengt een extra interface met zich mee, wat de foutbron en/of de IT-inspanning verhoogt. Het rapport laat ook nog andere aspecten rond de “Laatste Mijl” en de bakfiets zien.

Omgeving van investeerders

In zijn bericht schrijft Dossmann ook dat de omgeving bij de investeerders over het algemeen al een uitdaging is. En natuurlijk worden stijgende rentevoeten en energiekosten als een drempel voor investeerders genoemd. Natuurlijk bieden juist de stijgende rentevoeten weer meer mogelijkheden voor investeerders om hun geld winstgevend te beleggen (oftewel: te laten werken), ook conservatief. Hierdoor daalt de risicobereidheid ten opzichte van tijden waarin het geld op de rekeningen zonder enige actie zelfs kromp.

Het is echter ook vast te stellen dat de scepsis tegenover startups is toegenomen. Veel geld is wereldwijd verbrand in jonge, dynamische bedrijven, waarbij uiteindelijk alleen de oprichters echt geld hebben verdiend. Een klassiek voorbeeld hiervan is WeWork (rapport in het tijdschrift Capital), de moeder van alle co-working spaces, waar de investeerders met miljarden zijn blijven zitten. Ook in de life science-sector hebben veel startups zich als “miljoenen-graven” bewezen.

Hoe moet dan nog iemand bereid zijn om geld uit te geven voor een, hoe innovatief ook, bedrijf uitgerekend uit de “banale” logistiek? Innovatie moet echter beloond worden. Misschien moeten ook iets “kleinere broodjes” gebakken worden of moet men in tegendeel met de “grote lepel” roeren en de Grünfuchs zo snel mogelijk door heel Duitsland uitrollen? Er zijn investeerders die het leuk vinden als men groot denkt. In ieder geval is het Dossmann en zijn “Vossen” te wensen dat er een oplossing wordt gevonden en dat het verder gaat!

Veel bedrijven succesvol onderweg

Er zijn echter op de “Laatste Mijl” ook veel bedrijven die succesvol zijn. De businessmodellen zijn daar verschillend en meestal niet alleen gericht op de levering in de stadsomgeving. De verdeling over meerdere pijlers kan de “Laatste Mijl” dekken en zo in een mix tot succes leiden. Uiteindelijk is het echter een bedrijf met kleine marges en een lage kostenstructuur en een hoge mate van digitalisering vormen de garantie voor succes of overleven. Zonder rugwind van de gemeenten zal de logistiek op de “Laatste Mijl” alleen nooit succesvol kunnen worden uitgevoerd, bijvoorbeeld in de vermindering van dienstverleners die een stad mogen befahren, om zo bundelingseffecten te forceren. Maar zou dat niet een ingreep in de vrije markteconomie zijn? En ook daar zouden waarschijnlijk weer de grote pakketdiensten de overhand hebben, als het zover zou komen.

Hier het bericht van Felix Dossmann, Grünfuchs GmbH op LinkedIn om na te lezen

Foto’s: © Grünfuchs