MKB heeft weinig tijd voor schadevergoeding tegen vrachtwagenkartel

Vier maanden voor het verstrijken van de verjaringstermijn zijn al meerdere tienduizenden bedrijven met tot 1 miljoen vrachtwagens actief geworden in schadevergoedingprocedures tegen het vrachtwagenkartel. Dit komt omdat de Europese Commissie heeft vastgesteld dat de grote Europese vrachtwagenfabrikanten tussen 1997 en begin 2011 in strijd met de mededingingswetgeving afspraken hebben gemaakt.

(Amsterdam/München) De zaak is bijzonder interessant: er zijn niet alleen recordboetes van ongeveer 3,8 miljard euro opgelegd aan de vrachtwagenfabrikanten door de EU, maar de EU heeft ook in de afgelopen jaren de rechten van eisers in dergelijke gevallen versterkt.

Nu zijn de eerste uitspraken uit de lidstaten bekend. Deze zijn vanuit het perspectief van de eisers overwegend positief. Ondanks de positieve vooruitzichten en de al uitgebreide rechtsactiviteit, is tot nu toe minder dan 50% van de betrokken vrachtwagenkopers actief geworden. Vooral het brede MKB maakt veel minder gebruik van zijn recht op schadevergoeding dan grote bedrijven. De stichting unilegion is ook actief met een collectieve actie en heeft in haar case-report over het vrachtwagenkartel in een marktonderzoek met ongeveer 3.500 interviews van betrokken bedrijven de achtergronden geanalyseerd.

50-60% van het MKB niet actief

De Europese Commissie heeft met recordboetes van 3,8 miljard euro in 2016 en 2017 de weg vrijgemaakt voor schadevergoedingprocedures tegen de grote vrachtwagenfabrikanten. Momenteel klagen in de EU ongeveer 30.000 bedrijven voor bijna 1 miljoen vrachtwagens om schadevergoeding tegen de vrachtwagenfabrikanten. Dit betekent dat vier maanden voor het verstrijken van de verjaring in veel EU-lidstaten ongeveer 50-60% van de bedrijven, waarvoor ongeveer nog eens 2,6 miljoen vrachtwagens zijn aangeschaft tijdens de kartelperiode, nog niet actief zijn geworden.

Veel positieve uitspraken en ondersteuning door de EU

Tegelijkertijd is het rijpheidsniveau van de eerste procesgolf in veel EU-lidstaten gevorderd, zodat er een groot aantal uitspraken zijn – in de meeste gevallen met een positief resultaat voor de eisers. Voor zover er al schadevergoedingen zijn toegewezen, lagen deze vaak in de orde van grootte van tot 10.000 euro per vrachtwagen (exclusief rente). Zo komen we in het voorjaar van 2021 in een bijzondere fase van het tot nu toe grootste mededingingsrechtelijke procedurecomplex in de EU-geschiedenis:

• Het is de eerste keer dat zo’n groot aantal benadeelde bedrijven schadevergoeding eist wegens een kartelschending. De gevraagde schadebedragen zijn aanzienlijk en bedragen in totaal meerdere miljarden euro’s.
• De juridische voorwaarden voor de handhaving van mededingingsrechtelijke schadevergoedingsclaims zijn de afgelopen jaren – ook op aandringen van de Europese Commissie – aanzienlijk verbeterd. In veel EU-lidstaten is er een grotendeels eisersvriendelijke rechtspraak ontstaan.
• Parallel biedt een aantal professionele eisersorganisaties gefinancierde collectieve rechtszaken aan, die voor de benadeelden in de meeste gevallen een handhaving van hun schadevergoedingsclaims zonder kostenrisico en inspanning mogelijk maken.
• Desondanks is de meerderheid van de benadeelden tot nu toe niet actief geworden. Vooral ontbreekt het aan informatie.

Hoogte van de schadevergoeding

De hoogte van de schadevergoeding hangt af van het individuele geval en het resultaat van een concurrentie-economische beoordeling. Typisch bedragen de kartelgerelateerde prijsverhogingen bij langdurige en breed toegepaste kartels ongeveer 10-20% van de betaalde aankoopprijs (of de leasebetalingen). Het is daarom mogelijk dat per vrachtwagen meer dan 10.000 euro schadevergoeding moet worden betaald. Daar komen aanzienlijke rente bij, die afhankelijk van de aankoopdatum nog eens tot 100% en meer van het eigen schadebedrag kunnen bedragen. Zelfs kleine bedrijven met slechts vijf aangekochte vrachtwagens komen zo snel op schadevergoedingen van 50.000 tot 100.000 euro (inclusief rente).

Gebrek aan informatie bij het MKB

De unilegion Truck Claims stichting heeft de stand van zaken van de rechtszaken in de EU geanalyseerd en in een marktonderzoek bijna 3.500 transport- en industriebedrijven uit de vier EU-landen Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk en Italië over het vrachtwagenkartel ondervraagd om een stemmingsbeeld te creëren. De resultaten zijn duidelijk:

• Grote bedrijven met meer dan 500 medewerkers zijn doorgaans goed geïnformeerd en ondernemen ofwel zelfstandig of in collectieve rechtszaken al stappen tegen het vrachtwagenkartel.
• Anders is het bij kleine en middelgrote bedrijven (MKB). Hier zijn de bedrijven vooral actief geworden wanneer zij bijvoorbeeld via vakpers of verenigingswerk zijn geïnformeerd over de mogelijkheden om deel te nemen aan collectieve rechtszaken. De overgrote meerderheid van het MKB, die geen band heeft met verenigingen en de vakpers niet actief volgt, is tot nu toe buiten spel gebleven.

Nog vier maanden tot verjaring

Het blijft daarom de taak van de Europese rechtslocatie, de vakpers, verenigingen en belangengroepen om het MKB verder te informeren over zijn rechten en mogelijkheden, in het bijzonder over gefinancierde rechtsinstrumenten.

Voor het vrachtwagenkartel blijven er nog vier maanden over, aangezien in veel EU-lidstaten in juli 2021 (vijf jaar na de oplegging van de boete door de Europese Commissie aan de vrachtwagenfabrikanten) een verjaring van alle claims dreigt.

Foto’s/graphics: © Unilegion

www.unilegion-truck-claims.eu