Bremenports wil tegen het einde van 2023 klimaatneutraal zijn

De bremenports hebben ambitieuze doelen op het gebied van milieu en willen tegen het einde van 2023 klimaatneutraal zijn voor de gehele haveninfrastructuur. Al in 2009 heeft bremenports met greenports als eerste bedrijf in de Duitse havenindustrie een duurzaamheidsstrategie ontwikkeld.

(Bremen) Wat volgens de European Green Deal tegen 2050 voor iedereen verplicht is, wil bremenports al binnen twee jaar bereiken: Tegen het einde van 2023 moet de gehele haveninfrastructuur volledig CO2-neutraal zijn.

Milieu- en klimaatbescherming staan al meer dan een decennium bovenaan de agenda in de Bremer havens. Al in 2009 heeft de havenmanagementmaatschappij met “greenports” als eerste bedrijf in de Duitse havenindustrie een duurzaamheidsstrategie ontwikkeld. “Dit was een hartstochtelijke wens van het management,” zegt Uwe von Bargen, directeur milieu- en duurzaamheidszaken bij bremenports. Een van de fundamentele veranderingen in dit verband was het opzetten van de benodigde structuren om energiebesparingen mogelijk te maken. “Jarenlang werden investeringen en uitgaven uitsluitend financieel gestuurd,” aldus von Bargen. “Dat milieubescherming een rol moest spelen in de besluitvorming, moest destijds eerst in het bedrijf worden verankerd.”

Nadat de eerste stappen waren gezet, volgden snel verdere mijlpalen: Sinds 2010 is het milieu- en twee jaar later het duurzaamheidsmanagement opgezet. Vanaf 2015 is er bovendien een energiebeheer en in hetzelfde jaar werd bremenports voor het eerst gecertificeerd volgens de relevante milieunorm DIN ISO 50001. “We hebben onder andere een actieplan ontwikkeld voor een duurzame en hulpbronnenefficiënte omgang met energie, het aandeel hernieuwbare energie is verhoogd tot meer dan 90 procent en de verlichtingspalen van de havenrail zijn uitgerust met de nieuwste LED-technologie,” vat von Bargen de behaalde resultaten samen. En ook op andere gebieden beginnen de maatregelen in het kader van greenports al vruchten af te werpen: Zo is het baggerslib uit de havens aanzienlijk verminderd en is met de Luneplate een europa-belangrijke natuurbehoudsgebied gecreëerd, dat wereldwijd aandacht heeft gekregen en meerdere prijzen heeft gewonnen.

Emissies zijn met 70 procent gedaald

In de afgelopen acht jaar is de klimaatbalans van de Bremer havens aanzienlijk verbeterd: In vergelijking met het jaar 2011, waarin meer dan 7.000 ton CO2 werd uitgestoten, zijn de emissies het afgelopen jaar met meer dan 70 procent verminderd. Alleen al 100 ton daarvan wordt sinds 2013 elk jaar bespaard door de compensatie van vliegreizen en dienstreizen. “We gaan hier duidelijk verder dan gebruikelijk,” benadrukt von Bargen. In totaal zijn de CO2-emissies van de havenmanagementmaatschappij sinds 2013 al geneutraliseerd.

Er wordt ook hard gewerkt aan het bereiken van het volgende doel: Tegen het einde van 2023 moet de haveninfrastructuur ook volledig CO2-neutraal zijn. Dit omvat de uitstoot van grote energieverbruikers zoals havenbanen, sluizen en werkplaatsen, evenals de vloot en het wagenpark van bremenports. “Met name de overstap naar groene stroom en de voortschrijdende elektrificatie hebben hier de CO2-voetafdruk al aanzienlijk verbeterd,” legt von Bargen uit.

In detail is dit echter uitdagend: Hoe bijvoorbeeld rust je een 50 jaar oude klapboot om? “Dat vertelt geen enkele motorfabrikant,” benadrukt von Bargen. “Daarom hebben we gas-to-liquids, oftewel GTL-brandstof, uitgeprobeerd en daar al positieve ervaringen mee opgedaan.” Naast de al gebruikte elektrische voertuigen zou bremenports ook graag voertuigen met waterstofaandrijving willen. “Dat is drie jaar geleden al intern besloten, maar helaas zijn dergelijke auto’s tot op heden nauwelijks verkrijgbaar,” betreurt von Bargen en hoopt nu op het derde kwartaal van 2020. Over het geheel genomen ziet de directeur milieu en duurzaamheid de Bremer havens al op de laatste rechte lijn richting 2023.

Onderzoeksproject “SHARC” in de haven

Wanneer over twee jaar de klimaatneutraliteit van de eigen infrastructuur is bereikt, zou von Bargens collega Tobias Metzner al belangrijke stappen voor het volgende doel voorbereid moeten hebben: “De havenlocatie zelf moet dan CO2-neutraal worden,” aldus de projectmanager. Aangezien dit de gehele havenindustrie met veel grote en kleine bedrijven omvat, moeten in de eerste stap concepten voor een duurzaam energiebeheer in de haven worden ontwikkeld. Sinds het begin van het jaar werken – onder coördinatie van bremenports – Siemens, het Duitse onderzoekscentrum voor kunstmatige intelligentie (DFKI) en de TU Berlijn, evenals het instituut voor energie- en circulaire economie aan de Hochschule Bremen in het kader van het onderzoeksproject “SHARC” aan een “Slim Haven-applicatieconcept voor de integratie van hernieuwbare energiebronnen”.

“Samen met de geassocieerde projectpartners BLG en Eurogate verzamelen we in de eerste stap de gegevens over het energieverbruik, dus elektriciteit, warmte en kou, evenals brandstoffen,” meldt Metzner. Dit betreft in de haven met name het elektriciteitsverbruik door containerbruggen, portaalkranen en verlichting, evenals gasverbruik door verwarming, blokverwarmingsinstallaties en een houtpelletfabriek. Daar komen Van Carriers, Reachstackers en andere logistieke apparatuur bij, evenals bedrijfsvoertuigen en bussen.

Energie-geoptimaliseerde bedrijfsprocessen

Op basis van de gegevens worden verschillende toekomstscenario’s gemodelleerd en de effecten zoals de ontwikkeling van het energieverbruik, de kosten en CO2-reducties, evenals milieueffecten gesimuleerd. Daarbij moet worden gekeken waar extra hernieuwbare energie kan worden opgewekt of voor de haven kan worden ontsloten en hoe deze beter en sterker in de haveninfra- en -suprastructuur kan worden geïntegreerd. Hiervoor worden energie-geoptimaliseerde bedrijfsprocessen en een actief beheer van flexibele energieverbruikers en -producenten in overweging genomen. “De uitdaging daarbij is om te anticiperen op hoe bijvoorbeeld de energieprijzen en CO2-prijzen zich ontwikkelen en invloed hebben op de respectieve technologie,” zegt Metzner. “We hebben hierover veel gediscussieerd en een groot aantal verschillende bronnen geanalyseerd. Uiteindelijk moeten we voorkomen dat er investeringen worden gedaan die later niet meer rendabel zijn.”

In de volgende stap moet een voorkeurscenario inclusief een investeringsplan en een businessmodel worden ontwikkeld. Dat dit met aanzienlijke kosten gepaard gaat, staat al vast: “De investeringssom ligt tussen de twee- en driehonderd miljoen euro,” benadrukt Metzner. “Uiteindelijk zullen we dan weten wat de energietransitie in de haven zou kunnen kosten.”
Gezien de duidelijke positionering van de Bremer politiek voor klimaatbescherming is bremenports-directeur Robert Howe optimistisch dat na de analyse snel kan worden overgegaan tot uitvoering. Howe: “Ons ambitieuze doel is om de afgeleide technische en organisatorische maatregelen vanaf 2021 uit te voeren. De voortrekkersrol die we met greenports al tien jaar innemen, is voor ons ook een verplichting voor de toekomst.”

Foto: © bremenports

www.bremenports.de