De implementatie van stedelijke logistieke systemen loopt achter op de ideeën

In samenwerking met het Instituut voor Supply Chain Management (ISCM-HSG) van de Universiteit St. Gallen publiceert Loginfo24 vanaf nu en in losse volgorde nieuwe inzichten uit het Supply Chain-onderzoek. We rapporteren beknopt over praktijkrelevante innovaties uit proefschriften en andere publicaties van jonge wetenschappers van het ISCM-HSG. De publicaties met bijbehorende bronvermeldingen zijn te vinden in de rubriek “ISCM-publicaties”.

De aftrap wordt gegeven door Raphael Preindl. Hij houdt zich bezig met het onderwerp stedelijke logistieke systemen (ULS).

(St. Gallen) De opkomst van uitdagingen in stedelijke gebieden over de hele wereld, waaronder verstedelijking, een toenemende e-commerce, veranderende klantwensen met als gevolg toenemend verkeer en emissies, heeft in de afgelopen jaren de conceptcomponenten die onder de term ‘stedelijke logistiek’ worden samengebracht, tot een strategische prioriteit gemaakt voor veel publieke en private actoren. Deze uitdagingen zullen in de toekomst ook blijven groeien. Bijgevolg zijn tegenmaatregelen op het gebied van slimme stadslogistiek zeer gewild.

Hoewel het basisidee van stedelijke logistiek - de intercompany gecoördineerde levering en afhaling van zendingen - al terug te voeren is tot de jaren ’90, is er vooral sinds een decennium een thematische “verbreding” waarneembaar, die vooral te danken is aan de technische vooruitgang. Steeds meer conceptcomponenten - bijvoorbeeld bezorgrobots of ondergrondse transportsystemen - worden toegevoegd, die samen kunnen worden verbonden tot zogenaamde stedelijke logistieke systemen (ULS). Hoewel het dus niet aan ideeën ontbreekt, falen veel pilotprojecten om verschillende redenen, die als implementatiebarrières kunnen worden aangeduid.

Overwinning van de implementatiebarrières

Om deze implementatiebarrières te overwinnen, zijn innovatieve concepten nodig die zich niet alleen met de stedelijke logistiek zelf bezighouden, maar ook met de bijzonderheden ervan en vooral met de implementatie. Deze innovatieve concepten zijn bij voorkeur adaptief ingericht, dat wil zeggen losgekoppeld van een specifieke situatie in een bepaalde stedelijke ruimte en daarmee overdraagbaar naar verschillende steden. In het algemeen is het raadzaam om in een dergelijke uitgangssituatie altijd te kijken naar zogenaamde succesfactoren die in acht moeten worden genomen.

Met het oog op de implementatie van ULS kunnen verschillende succesfactoren worden afgeleid, ongeacht het individuele project.

Succesfactoren

• Oprichting van een consortium met vertegenwoordigers van alle relevante lokale belanghebbenden, en vooral van de lokale politiek, met een centrale persoon of afdeling als verantwoordelijke, met als doel alle belangen voor de ULS in overweging te nemen.
• Aanstelling van een neutrale coördinator die het ULS-implementatieproject aanstuurt, bijvoorbeeld door de oprichting van een joint venture, om succesvolle partnerschappen te waarborgen.
• Opstellen van een ULS-concept dat is afgestemd op de lokale context met de focus op realistische oplossingen om de uitvoerbaarheid te waarborgen.
• Prioritering van de ULS-maatregelen met een stapsgewijze opsplitsing in meerdere pilotprojecten en een samenvoegplan om uiteindelijk een totaal-ULS te creëren.
• Volgen van een langetermijnperspectief voor de ULS-gerelateerde maatregelen om de overgang naar de dagelijkse gang van zaken na de implementatie te waarborgen.

Controleren via contingentieanalyse

Hoewel de oriëntatie op de genoemde succesfactoren zorgt voor de basis van een in principe solide implementatie van ULS, is het vanzelfsprekend de moeite waard om de specifieke stedelijke ruimte waarin het betreffende project moet worden geïmplementeerd, nader te analyseren. Deze controle kan worden uitgevoerd via een zogenaamde “contingentieanalyse”, die zich bezighoudt met situatieafhankelijke factoren. In het geval van de ULS-implementatie kunnen drie verschillende soorten factoren worden geïdentificeerd:

• Exogene factoren: factoren die over steden heen werken, bijvoorbeeld nationaal.
• Specifieke stedelijke factoren: factoren die per stad individueel zijn uitgewerkt.
• Endogene factoren: factoren die door de betrokken partijen worden bepaald.

Basis voor veelbelovende implementatie

Op basis van deze contingentieanalyse kan vervolgens in combinatie met de generieke stedelijke logistieke conceptcomponenten een voor elke stedelijke ruimte individueel afgestemd ULS worden opgesteld. Deze aanpak is gericht op een hoge “fit” tussen de lokale omstandigheden en de ULS, wat de basis vormt voor een veelbelovende implementatie. Het is echter bijzonder belangrijk op te merken dat deze “fit” in de loop van de implementatietijd kan veranderen, bijvoorbeeld door veranderende eisen aan de ULS of door veranderingen bij de betrokken actoren. In het licht van deze dynamiek biedt een iteratieve implementatie van ULS zich aan. Daarom is een hybride projectmanagement aan te raden, dat elementen van de klassieke watervalbenadering en een agile aanpak combineert.

Geschikt implementatiemanagement

Hoewel een iteratieve aanpak voor de implementatie van ULS dus de uitgangssituatie voor verschillende implementatieprojecten kan zijn, moeten daarnaast een aantal andere elementen in overweging worden genomen. Een geschikt implementatiemanagement moet zich onder andere ook bezighouden met vragen over de timing van de implementatie, de implementatiestijl en de implementatierichting. Bovendien moeten gedurende het hele project continu evaluatierondes worden uitgevoerd, bijvoorbeeld aan de hand van geselecteerde prestatie-indicatoren, zodat er in het kader van een aanpassingsanalyse op korte termijn kan worden bijgestuurd.

Omzetplanning en -sturing komt vaak te kort

Naast de operationele aspecten in ULS-implementatieprojecten is het dus belangrijk om verschillende elementen in overweging te nemen die essentieel zijn voor het succes van het project. Aangezien de focus tot nu toe vaak uitsluitend op de operationele uitvoering ligt - vaak met uiterst pragmatische maar soms te kortzichtige benaderingen - komt de implementatieplanning en -sturing vaak te kort. In het licht van deze bevindingen is het daarom raadzaam om in de toekomst de innovativiteit en focus op de implementatie van ULS te richten, in plaats van op de innovatie van stedelijke logistieke conceptcomponenten zelf, zodat succesvol geïmplementeerde ULS niets meer in de weg staat.

Raphael Preindl was van 2018 tot 2021 wetenschappelijk medewerker en promovendus aan het Instituut voor Supply Chain Management van de Universiteit St.Gallen (ISCM-HSG). Eerder voltooide hij zijn masteropleiding aan de Alliance Manchester Business School en heeft hij werkervaring opgedaan in het bedrijfsleven en de logistiek. Hij is docent aan de Duale Hochschule Baden-Württemberg. Zijn proefschrift behandelt de implementatie van stedelijke logistieke systemen. Het werk is in het voorjaar van dit jaar verschenen bij Springer Verlag en kan hier worden verkregen: https://bit.ly/3sCfzSA

Foto: © Loginfo24/Adobe Stock