De druk op de logistieke industrie met betrekking tot het klimaat neemt toe

Klimaatbeleid wordt sinds kort ook door de rechtspraak gemaakt, zoals ingrijpende juridische beslissingen van de afgelopen tijd duidelijk hebben gemaakt. Over de uitspraak van het Bundesverfassungsgericht over de klimaatplannen van de federale regering en de gevolgen voor de logistieke industrie sprak Loginfo24 met de managing director van BigMile Germany GmbH, Dirk Franke.

Loginfo24: Mijnheer Franke, het Bundesverfassungsgericht heeft de Duitse economie, maar ook politieke waarnemers en de pers verrast: Dat het hoogste Duitse gerechtshof op basis van een specifieke wetenschappelijke theorie een maatschappelijk ingrijpende uitspraak doet, was niet per se te verwachten. De uitspraak van het BVG over het klimaatbeleid van de federale regering leidt zonder twijfel tot een verscherping van de kort- en middellange termijn klimaatbeschermingsmaatregelen. In hoeverre raakt dit de logistieke bedrijven, die rekening hielden met de eerdere tijdsplanning?
Dirk Franke: Dit raakt de logistieke bedrijven enorm. De klimaatneutraliteit moet nu al in 2045 worden bereikt. Het tussenliggende doel voor 2030 wordt verhoogd van 55 naar 65 procent CO₂-reductie ten opzichte van 1990, voor 2040 zelfs naar 88 procent.
Ook al valt het leeuwendeel van de extra besparingen op de energievoorziening en de productie-industrie, de al ambitieuze doelen voor het verkeer zijn nu nog eens aanzienlijk verscherpt. Bovendien zie ik een groot gevaar dat de volgende federale regering toegeeft aan de aanhoudende druk van klimaat- en milieuorganisaties en uiterlijk in het kader van de voor 2024 geplande sectorale afstemming de verkeersdoelen nogmaals verder verscherpt. Vooral omdat de broeikasgasbalans in de transportsector eind 2019 bijna op hetzelfde niveau lag als in 1990. De eerste verminderingen in 2020 zijn grotendeels te wijten aan minder lange ritten met de auto tijdens de lockdown.

Met verdere verrassingen moet rekening worden gehouden …
Dat vrees ik ook. Weinig aandacht is tot nu toe besteed aan een naar mijn mening ver reikend punt: De rol van de klimaatbescherming-expertgroep is in het kader van de recente wetgevingsherziening aanzienlijk versterkt. Deze wordt van adviseur tot regelmatige controleur van de klimaatdoelen van de verschillende sectoren. Bij gedocumenteerde niet-bereikingen moeten de verantwoordelijke federale ministeries in de toekomst op korte termijn bijsturen. De raad moet echter zorgen voor een betrouwbare gegevensbasis. Met uitgebreidere rapportageverplichtingen wordt al op korte termijn rekening gehouden.

Een andere ingrijpende uitspraak is zojuist gedaan door een Nederlandse rechtbank tegen het bedrijf Shell. Hiermee wordt voor het eerst een bedrijf wettelijk verplicht om zijn CO₂-emissies drastisch te verminderen, ongeacht algemene politieke beslissingen. Bestaat er niet het gevaar dat rechtbanken zo een permanente bedreiging voor bedrijven worden die fossiele brandstoffen gebruiken? Wie weet welke sector, welk groot bedrijf het als volgende zal treffen?
Dat klopt. Deze uitspraak heeft terecht wereldwijd veel aandacht getrokken en was voor de meesten verrassend - onder andere omdat het Shell verantwoordelijk maakt voor zijn leveranciers. Ook al heeft Shell onmiddellijk beroep aangetekend: De uitspraak heeft een grote signaalwerking en zal verstrekkende gevolgen hebben voor alle sectoren. Het lijkt erop dat er in een steeds groter wordend deel van de rechterlijke macht een uitgesproken wil is om zich met het klimaat bezig te houden. Ik verwacht daarom dat er in de toekomst meer van dergelijke uitspraken zullen komen en dat de druk om af te stappen van fossiele brandstoffen op grote bedrijven aanzienlijk zal toenemen - door de rechtspraak, maar ook door aandeelhouders, klanten en politiek. Logistieke bedrijven doen er goed aan hun inspanningen voor CO₂-reductie nogmaals te intensiveren.

Welke heel concrete uitdagingen brengen deze uitspraken voor de logistieke bedrijven en hun wagenparken met zich mee?
De logistieke bedrijven moeten vanwege de lange afschrijvingsperiodes van hun wagenpark nu sterker op korte termijn handelen en de overstap naar een emissiearm wagenpark nog consequenter aanpakken. Bij een typische afschrijvingsduur van negen jaar hebben de huidige vrachtwagenaankopen al invloed op de aanzienlijk verscherpte jaren 2030 (65 in plaats van 55 procent besparing ten opzichte van 1990). Daarnaast zullen de bedrijven niet om verdere concepten voor emissiebesparing heen kunnen. Zo is bijvoorbeeld ook de uitgebreide beoordeling van intermodale transportalternatieven samen met de klanten vanwege de enorme besparingsmogelijkheden een dringende noodzaak.

De gevolgen van de uitspraken raken echter de hele waardeketen, waarvan de logistiek een belangrijk deel is, maar niet het geheel. Hoe schat u de gevolgen voor de productie-industrie in?

De gevolgen voor de productie-industrie zijn ernstig. Het grootste deel van de wettelijk voorgeschreven extra besparingen tot 2030 valt naast de energievoorziening op de productie-industrie. De druk om te handelen zal vooral in energie-intensieve sectoren zoals de staalindustrie nog eens toenemen, de auto-industrie zal worden gedwongen om nog sneller af te stappen van de verbrandingsmotor.

Ook de handel neemt een centrale plaats in de waardeketen in. Waarmee moet hij als gevolg van het verscherpte tempo van het klimaatbeleid in de komende jaren rekening houden?
De handel staat centraal in de aandacht van politiek, leveranciers en consumenten. Van hem als emissie-intensieve sector wordt verwacht dat hij ook in de toekomst een leidende rol blijft spelen.

Dirk Franke, managing director BigMile Germany GmbH

Hoe zou dat eruit kunnen zien?
Vooruitstrevende retailers hebben zich al bij de ondertekening van de Klimaatakkoorden van Parijs tot de klimaatdoelen bekend. Sindsdien is er veel bereikt, de broeikasgasbalans van de handel is ten opzichte van 1990 met 50% verbeterd. De grootste bijdrage is echter geleverd door grote ketens. Nu is het belangrijk om ook de vele kleinere en middelgrote bedrijven te motiveren en in staat te stellen om emissie-efficiëntiemaatregelen te nemen. De in 2018 gestarte en inmiddels verlengde klimaatbeschermingscampagne van de handel tot 2024 moet door een breed informatieaanbod bijdragen.

Welke fundamenteel economisch verantwoorde wegen ziet u waarmee de bedrijven van de verschillende sectoren de verscherpte klimaatdoelen kunnen bereiken?
Bij investeringen, productieplanning en procesontwerp zal het standaard worden om energie-efficiëntie, circulaire economie, proces-efficiëntie en duurzaamheid, vooral met betrekking tot broeikasgasemissies, vanaf het begin en continu in overweging te nemen.

Vanwege de netwerken van moderne supply chains kunnen de klimaatdoelen alleen in samenwerking met alle betrokken stakeholders worden gerealiseerd. Hoe kan dit worden georganiseerd en duurzaam worden verankerd?
Helemaal waar, moderne supply chains vereisen altijd al een intensieve, nauw samenwerkende, partnerschappelijke samenwerking. Bij de uitvoering van de klimaatdoelen is het belangrijk om deze samenwerking nogmaals te intensiveren en door interbedrijfshandelen de daarmee samenhangende, vaak aanzienlijke, besparingspotentieel te ontsluiten. Duurzaam organiseren kan vanwege de enorme hoeveelheid gegevens alleen door datagestuurde, collaboratieve emissieplatforms.

De technologie die uw bedrijf ontwikkelt en beheert, wordt ook gezien als een hulpmiddel om de klimaatdoelen te behalen. Hoe kan het BigMile-platform in dit verband nuttig worden ingezet?
Het BigMile-platform stelt de betrokken bedrijven, dus verladers en transportdienstverleners, in staat om relevante emissiegegevens onderling uit te wisselen. De gegevens worden eenmalig aan de bron verzameld en gedeeld met de betrokken partijen in de respectieve processen. Hierdoor vervalt de vaak toegepaste inspanning van meervoudige gegevensinvoer, een standaardconforme vergelijkbaarheid wordt door BigMile gewaarborgd en er kunnen interbedrijfse besparingspotentieel worden ontsloten. Uiteraard worden daarbij de hoogste normen voor continue gegevensbeveiliging gewaarborgd.

Het milieu- en klimaatbeleid is voortdurend in verandering en inmiddels beslissen rechtbanken individueel over klimaatmaatregelen van afzonderlijke bedrijven. Hoe kunnen de bedrijven zich voorbereiden om met voortdurende aanpassingen en heroriëntaties om te gaan? En ziet u mogelijkheden voor de logistieke industrie om haar invloed op politieke en juridische beslissingen te vergroten, zodat ze niet steeds weer voor voldongen feiten worden gesteld?
In principe moet het volgende gelden: De staat moet het ordelijk beleidskader vaststellen en ervoor zorgen dat dit wordt nageleefd. De afzonderlijke bedrijven zouden echter binnen dit kader vrij moeten kunnen opereren. Dit beginsel wordt steeds meer in twijfel getrokken, de onzekerheid bij de bedrijven, vooral ook in de logistieke industrie, is daarom begrijpelijk groot.

De rechtspraak zal verrassende en ingrijpende beslissingen weer terugschroeven wanneer de staat zijn ordelijke taak ook met het oog op de volgende generaties nakomt en de bedrijven dit kader actief en interbedrijfsmatig invullen.

Dit begint ermee dat de bedrijven via hun verenigingen samen met de politiek het zinvolle kader vormgeven. Bij de uitvoering is het dan belangrijk om een betrouwbaar, standaardconform emissierapportagesysteem op te zetten. Alleen wie zijn huidige emissies tot in detail kent, kan operationeel aan de vermindering werken. Hierbij ondersteunen gespecialiseerde platforms zoals BigMile, maar het belangrijkste werk vindt plaats in de hoofden van het bedrijfsmanagement.

De BigMile Germany GmbH is de Duitse vestiging van het Nederlandse moederbedrijf BigMile B.V. Het bedrijf verkoopt de BigMile-SaaS-softwareoplossing voor het berekenen, analyseren en optimaliseren van de CO₂-voetafdruk van de supply chain in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Met behulp van BigMile voldoen verladers en transportdienstverleners automatisch aan de Europese gegevensverzamelings- en rapportagestandaarden voor emissies van alle modaliteiten in de logistieke industrie. Tegelijkertijd krijgen de BigMile-gebruikers krachtige analysetools voor de operationele optimalisatie van de CO₂-emissies en de daarmee samenhangende kosten. Het hoofdkantoor van het bedrijf is gevestigd in Karlsruhe. De managing director van BigMile Germany GmbH is Dirk Franke. www.bigmile.de

Titelfoto: © Loginfo24/Adobe Stock